آموزش کامل روش استخاره با تسبیح + مقدمات و نکات مهم
در فرهنگ اسلامی، استخاره به معنای طلب خیر و نیکی از خداوند متعال است. این عمل، که ریشه در آموزه های دینی دارد، به ویژه زمانی مورد توجه قرار می گیرد که انسان در مواجهه با امور جایز و مباح، دچار تردید و عدم یقین در انتخاب بهترین گزینه می شود. در اصطلاح شرعی، استخاره به معنای طلب راهنمایی و مشورت از خداوند متعال در انجام این امور است، به ویژه هنگامی که شخص در انتخاب بین چند راه حل مردد باشد. استخاره در واقع نوعی دعا و توسل به درگاه الهی است تا انسان را در یافتن بهترین مسیر و راهکار یاری رساند. در این مقاله روش کامل استخاره با تسبیح از منظر منابع معتبر حوزوی بیان می شود.
آداب و مقدمات استخاره با تسبیح
برای انجام استخاره نیز آداب و شرایطی ذکر شده است. مهم ترین آنها عبارتند از: وضو داشتن، رو به قبله بودن، حالت توجه و اخلاص قلبی به خدا و استغفار پیش از شروع استخاره است. همچنین بسیار سفارش شده که شخص خود مستقیماً استخاره را انجام دهد.
یکی از شروط مهم این است که انسان باید بین گزینه ها هیچ اولویت قبلی نداشته باشد؛ به بیان دیگر، تا زمانی که یکی از دو یا چند راه برایش برتری روشنی نیاورده، استخاره معنا ندارد. نباید در یک مسئله بیش از حد، استخاره را تکرار کرد؛ در صورتی که شرایط موضوع یا زمان تغییر نکرده باشد، بر اساس روایات توصیه شده به همان استخاره اول اکتفا شود.
روش های معتبر استخاره با تسبیح
در منابع معتبر شیعه چند روش سنتی برای استخاره با تسبیح نقل شده که دو مورد از آن ها شهرت بیشتری دارند. در ادامه این دو روش را به صورت کامل و گام‌به‌گام شرح می دهیم:
روش علامه مجلسی (نقل شده از شیخ بهایی)
ابتدا یک تسبیح را در دست راست گرفته و ۳ مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد بفرستید. با دست چپ شروع به شمردن دانه های تسبیح بصورت دوتایی کنید تا به آخر برسید. اگر در پایان یک دانه باقیمانده باشد، نشانه «انجام دادن کار» و اگر دو دانه باقیمانده باشد، نشانه «انجام ندادن کار» خواهد بود. این روش به استخاره منتسب به امام زمان (عج) مشهور است و در منابعی مانند بحارالانوار ذکر شده است. این روش به‌خاطر سادگی و دقت، در بین علما و مردم بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد و یکی از مطمئن‌ترین شیوه‌های استخاره با تسبیح محسوب می‌شود.
روش امام صادق (ع) (استخاره مشهور حضرت زهرا)
براساس روایتی از امام صادق (ع) که در منابع متعدد نقل شده وضو گرفته و نیت کنید. سه مرتبه سوره حمد و سه مرتبه سوره توحید را بخوانید. سپس پانزده مرتبه صلوات بر پیامبر و آلش فرستاده می شود و دعا زیر را بخوانید:
اَللّهُمَّ إِنّى أسْئَلُکَ بِحَقِّ الْحُسَینِ وَجَدِّهِ وَأَبیه، وَ أُمِّهِ وَ أَخیهِ، وَ الاْئِمَّةِ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ، أَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ أنْ تَجْعَلَ لِىَ الْخِیَرَةَ فی هذِهِ السَّبْحَةِ، وَ أَنْ تُرِیَنی ما هُوَ الاَْصْلَحُ لی فی الدِّینِ وَالدُّنْیا، اَللّهُمَّ إنْ کانَ الاْصْلَحُ فی دینى وَدُنْیایَ، وَ عاجِلِ اَمْری وَ آجِلِهِ، فِعْلَ ما اَنَا عازِمٌ عَلَیْهِ، فَأْمُرْنی، وَإلاّ فَانْهَنی، إنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.
( خدایا از تو مى خواهم، به حقّ حسین و جدّش و پدر و مادر و برادر و امامان از نسلش این که بر محمّد و آل محمّد درود فرستى و خیرم را در این تسبیح قرار دهى و آنچه را که صلاح دین و دنیایم است به من نشان دهى. خدایا اگر مصلحت دین و دنیا و امروز و فردایم در انجام کارى است که قصد آن را دارم. پس مرا بدان فرمان ده! وگرنه مرا از آن نهى کن؛ چرا که تو بر انجام هر کارى توانایى.)
حالا مقداری دانه از تسبیح را جدا کنید و دانه‌ها یک به یک شمرده می شوند. به این صورت که به اولین دانه «سبحان‌الله»، به دومین «الحمدلله» و به سومین «لا اله الا الله» گفته می شود و این سه ذکر برای هر سه دانه تکرار می گردد تا دانه ها تمام شود.
سپس:
اگر آخرین دانه «سبحان‌الله» باشد، فرد در انجام یا ترک کار مخیر (خیر اختیار) خواهد بود.
اگر آخرین دانه «الحمدلله» باشد، نشانه امر به انجام کار است.
اگر آخرین دانه «لا اله الا الله» باشد، نشانه نهی از انجام کار است
این روش به دلیل شباهت اذکارش به تسبیحات حضرت زهرا (س) به «استخاره با تسبیح حضرت فاطمه» مشهور است.
سایر روش های متداول
علاوه بر این، در برخی منابع شیعه روش های دیگری نیز آمده، از جمله شیوه ای منقول از آیت‌الله مرعشی که در آن پس از سه بار صلوات و گفتن سه مرتبه عبارت «استخیرالله برحمته خیرةً فی عافية» ، دانه های تسبیح شمرده می شود. در نهایت دو باقی ماندن نشانه بدی و یک باقی ماندن نشانه خوبی است. مهم آن است که در همه این روش ها، هدف اصلی توسل به خدا و درخواست خیر است، و جزئیات بیان شده صرفاً راهنمای اجرایی هستند
نتیجه‌گیری
استخاره با تسبیح روشی مقدس برای طلب هدایت و بهترین خیر از خداوند در شرایط تردید است. طبق آموزه های دینی، وقتی راه ها و گزینه ها همه مشروع باشند و ذهن انسان نتواند برتری برای یکی قائل شود، استخاره به منزله مشورت با پروردگار عمل می کند. اطاعت از آدابی همچون وضو، رو به قبله بودن و خلوص نیت و نیز ملاحظه شرایط لازم، کیفیت استخاره را ارتقا می دهد. در پایان باید یادآور شد که استخاره ابزاری برای راهنمایی است و نه پیش‌بینی قطعی؛ شرط اصلی، توکل بر خداوند و پذیرش خواست او در هر حال است.