آموزش نماز استخاره به طور کامل + دعای نماز استخاره
تصمیم گیری یکی از مهم ترین بخش های زندگی انسان است؛ اما گاهی در مسیر انتخاب، با تردیدها و ابهاماتی روبه رو می شویم که نه عقل به تنهایی پاسخ گوست و نه مشورت با دیگران راه گشا. در چنین موقعیتی، استخاره به عنوان راهی برای طلب خیر از خداوند وارد میدان می شود. استخاره یعنی سپردن دل به خدایی که از آینده آگاه است و از نیت ها و سرنوشت ها خبر دارد.
یکی از رایج ترین و قابل دسترس ترین روش های استخاره، نماز استخارهاست؛ نمازی دو رکعتی که همراه با دعایی خاص خوانده می شود تا در پرتو توکل، بهترین راه برای انسان روشن گردد. در این مقاله قصد داریم نماز استخاره را به صورت کامل آموزش دهیم، از روش خواندن تا دعای مخصوص آن، و همچنین به نکات و سوالات رایج درباره آن پاسخ دهیم تا راهنمایی جامع و کاربردی برای کسانی باشد که در انتخاب هایشان به راهنمایی الهی نیاز دارند.
شیوه خواندن نماز استخاره
نماز استخاره فقط یک عمل عبادی نیست؛ نوعی ارتباط مستقیم با خداوند در لحظه های تصمیم گیری سخت است. یکی از برکات نماز استخاره، آرام شدن دل پس از خواندن آن است. وقتی انسان با نیت پاک و خالصانه از خدا کمک می خواهد، احساس سبکی و اطمینان جای اضطراب و شک را می گیرد. در ادامه معتبرترین و معروف ترین روش های خواندن نماز استخاره را معرفی می کنیم.
روش اول: نماز استخاره با دعای مأثور (روایت شده از پیامبر)
در این روش، ابتدا دو رکعت نماز همانند نماز صبح به نیت استخاره می خوانید. در هر رکعت پس از سوره حمد، سوره ای دیگر از قرآن (به دلخواه) تلاوت می شود. پس از اتمام نماز و سلام، دعای استخاره خوانده می شود.
( اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَخِیرُکَ بِعِلْمِکَ وَأَسْتَقْدِرُکَ بِقُدْرَتِکَ، وَأَسْأَلُکَ مِنْ فَضْلِکَ الْعَظِیمِ، فَإِنَّکَ تَقْدِرُ وَلاَ أَقْدِرُ وَتَعْلَمُ وَلاَ أَعْلَمُ وَأَنْتَ عَلاَّمُ الْغُیُوبِ، اللَّهُمَّ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الأَمْرَ (در این قسمت باید موضوع و مسئله استخاره بیان بشود.) خَیْرٌ لِی فِی دِینِی وَمَعَاشِی وَعَاقِبَهِ أَمْرِی فَاقْدُرْهُ لِی وَیَسِّرْهُ لِی ثُمَّ بَارِکْ لِی فِیهِ، وَإِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الأَمْرَ شَرٌّ لِی فِی دِینِی وَمَعَاشِی وَعَاقِبَهِ أَمْرِی فَاصْرِفْهُ عَنِّی وَاصْرِفْنِی عَنْهُ، وَاقْدُرْ لِی الْخَیْرَ حَیْثُ کَانَ ثُمَّ أَرْضِنِی بِهِ. )
خداوندا من از علم تو به واسطه علم تو طلب خیر می کنم و از قدرتت به واسطه قدرتت طلب قدرت می کنم و از فضل عظیم تو به واسطه فضل عظیمت از تو درخواست می کنم، زیرا تو قدرت مندی و من ناتوانم و تو دانایی هر چیز را می دانی و من چیزی نمی دانم و تو به همه چیزهای نهان بسیار دانا هستی. خداوندا! اگر می دانی که این کار برای دین و معاشم دنیایم و عاقبت کارم خیر است، پس آن را برایم مقدر و ساده و میسر گردان و سپس برایم آن را مبارک کن به این کارم برکت عطا فرما و اگر می دانی که این کار برایم شر است در دین و دنیا و عاقبت کارم، من را از آن و آن را از من منصرف بگردان و آن گونه که برایم خیر است مقدر کن و سپس مرا به آن راضی گردان.
روش دوم: نماز استخاره ذات‌الرقاع
این روش در منابع معتبر شیعه مانند «مفاتیح‌الجنان» و «بلد الامین» آمده است. برای انجام آن:
1. شش برگ کاغذ آماده کنید.
2. روی سه برگه بنویسید:
( بسم الله الرحمن الرحیم، خیره من الله العزیز الحکیم لفلان بن فلان. إفعل)
توجه: در جای «فلان بن فلان»، نام خود و پدرتان را بنویسید.
3. روی سه برگه دیگر همان جمله را بنویسید، ولی به جای «افعل» بنویسید «لا تفعل»
4. این شش برگه را مخلوط کرده و زیر سجاده بگذارید.
5. دو رکعت نماز مانند نماز صبح بخوانید.
6. پس از سلام، سجده کرده و ۱۰۰ بار بگویید:
(اَسْتَخیرُ اللهَ بِرَحمَتِهِ خِیْرَةً فِی عَافِیَة)
از خداوند، به رحمتش، طلب خیر می‌کنم؛ خیری همراه با سلامتی و عافیت.
7. پس از سجده، این دعا را بخوانید:
(اللَّهُمَّ خَیِّرْ لِی وَاخْتَرْ لِی فِی جَمِیعِ أُمُورِی وَیَسِّرْ مِنْکَ وَعَافِیَةً )
خدایا! بهترین [سرانجام] را برای من قرار ده و در تمام اموالم آن را برایم انتخاب کن؛ آن را از سوی خود آسان ساز و همراه با عافیت و سلامت گردان.
8. سپس، از میان برگه ها یکی‌یکی بیرون بیاورید تا سه عدد انتخاب شود.
· اگر ۳ برگه‌ی اول «افعل» باشند --- کار را انجام دهید.
· اگر ۳ برگه‌ی اول «لا تفعل» باشند --- کار را انجام ندهید.
روش سوم نماز استخاره: روایت ساده شده از امام صادق (ع)
در کتاب “من لا یحضره” شیخ صدوق به نقل از امام صادق (ع) راحت ترین آموزش خواندن نماز استخاره را کتابت کرده است. امام صادق (ع) برای کارهای مهم و تصمیمات سخت، نماز استخاره را به روش زیر سفارش کرده است:
1. وضو بگیرید و رو به قبله بایستید.
2. دو رکعت نماز همانند نماز صبح بخوانید. در هر رکعت می‌توانید بعد از حمد، سوره کافرون بخوانید.
3. پس از نماز، این ذکر را بگویید:
(اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ هَذَا الْأَمْرُ خَیْراً لِی فِی دِینِی وَدُنْیَایَ فَیَسِّرْهُ لِی وَقَدِّرْهُ لِی وَإِنْ کَانَ غَیْرَ ذلِکَ فَاصْرِفْهُ عَنّی )
خدایا! اگر این کار برای دین و دنیای من خیر و نیکوست، آن را برایم آسان و مقدر ساز، و اگر خیر نیست، آن را از من بازگردان.
نکات مهم و شرایط نماز استخاره
· زمان و مکان: نماز استخاره زمان خاصی ندارد و در هر زمانی که نماز شرعی می توان خواند، جایز است.
· نیت خالص: نیت نماز باید صرفاً برای عبادت و طلب خیر از خدا باشد؛ تمرکز و اعتقاد قلبی هنگام اقامه بسیار مهم است.
· استفاده از عقل و مشورت: پیش از استخاره، باید «عقل و تجربه» خود را به کار گرفت و با افراد باتجربه مشورت کرد. استخاره زمانی تأثیرگذار است که واقعاً بین دو انتخاب مساوی شک داشته باشیم؛ اگر راه عقلانی روشن باشد یا مشورت پاسخ داده، نیازمند استخاره نیستیم.
· اجتناب از اعمال خلاف شرع: طبق فقه امامیه، نباید برای کارهای حرام یا ترک واجبات از استخاره استفاده کرد. نماز استخاره برای تصمیمات مباح و مستحب است و قصد انجام معصیت یا ترک واجب با این نماز، صحیح نیست.
· عدم تکرار مکرر: تکرار مکرر استخاره برای یک موضوع با همان شرایط اولیه روا نیست. اگر پس از استخاره به نتیجه مشخصی نرسیدید، باید مدتی (چند روز) صبر کرده و سپس فقط در صورت تغییر شرایط دوباره استخاره کنید.
· پذیرش نتیجه با توکل: پس از انجام استخاره، باید به آنچه در دل به نیکی گراییدید عمل کنید و دچار اندوه نشوید؛ زیرا تعبیر استخاره بر پایه خواست الهی و خیر نهایی است. بر این اساس، از مشیّت و حکمت خداوند نباید دچار شک و تردید شد.
دیدگاه علمای شیعه درباره نماز استخاره
در فقه امامیه، نماز استخاره مورد قبول و توصیه قرار گرفته است. فقهای مشهور شیعه مانند محقق خویی و مراجع عصر حاضر آن را از نمازهای مستحب دانسته اند. برای نمونه، حجت الاسلام سیستانی در «توضیح المسائل» این نماز را مستحب می داند و کیفیت آن را از طریق روایات امام صادق (ع) بیان می کند. همچنین در سخن شماری از مراجع معاصر، خواندن سوره های خاص در استخاره (کافرون و اخلاص) و دعاهای یادشده مورد تأکید قرار گرفته است.
نتیجه گیری
نماز استخاره، از منابع معتبر شیعی (مانند مفاتیح الجنان و رساله های فقهی) برگرفته شده و نشانه توکل و توسل به خداوند در تصمیم گیری است. این نماز مستحب دو رکعتی به همراه دعاهای خاص، روشی سنتی برای طلب خیر در امور مختلف به شمار می رود.
آنچه مهم است، انجام آن با نیت خالص، بررسی عاقلانه موضوع و مشورت با اهل علم پیش از آن است. اهالی علم معتقدند که اگر پس از استخاره، دل به سمت انجام یا ترک کاری گرایید، به آن عمل شود؛ چرا که «از خدا طلب خیر کردن» در هر حال خیر و برکت الهی را همراه دارد. به این ترتیب، نماز استخاره و دعاهای مأثوره ی آن در فقه شیعه جایگاه مشروع و مستحبی دارند و انجام درست آن می تواند گشاینده ی راه در تصمیمات دشوار باشد.